Władysław Herman

Władysław Herman  był młodszym syn Kazimierza Odnowiciela i  Dobroniegi. Urodził się około 1043 roku, zmarł 4 czerwca 1102. Władcą Polski był w latach 1079-1102.

Do Władysława Hermana należała dzielnica mazowiecka, jednak władzę sprawował tam Bolesław, a on sam mógł tylko czerpać dochody i sprawować funkcję przybliżoną do odpowiednika naczelnika danej prowincji. Władysław został ojcem koło 1070 roku. Jego syn – Zbigniew zdaniem Galla Anonima był z nieprawego łoża, ponieważ jego rodzice nie byli po ślubie kościelnym.

Jednak wówczas ślub nie odgrywał na tyle ważnej roli, żeby syn Władysława miał nie mieć praw książęcych ze względu na sam ten fakt, ale problemem było inne pochodzenie społeczne jego rodziców. To małżeństwo jest oznaką, że książę nie chciał sprawować władzy zwierzchniej. Władysław trafił na tron ze względu na sukces możnych w buncie przeciwko królowi Bolesławowi. Gdy trafił na piedestał odmienił oblicze polityczne Polski. Znalazł się w obozie cesarskim i zadbał o ciepłe relacje z Czechami, które wzmocnił przez zawarcie ślubu z księżniczką czeską – Judytą. Odzyskał także daninę napływającą z terenu Śląska, ale jego działania sprawiły, że pogorszeniu uległy stosunki z Węgrami.

Zmiana polityki zagranicznej Władysława Hermana

Na początku rządów Władysław miał trudności z podejściem do cesarza, a Henryk IV nieufność względem Władysława zasygnalizował przez nadanie w 1085 r. władcy czeskiemu - Wratysławowi tytułu króla Czech i Polski. Z racji przyjaźni z księciem Polski, Czech nie korzystał z uprawnień, które otrzymał od cesarza. Niedługo po tym stosunki polsko-niemieckie zbliżyły się i polski książę został uznany. To zaowocowało kolejnym małżeństwem króla Polskiego. Judyta – księżniczka czeska zmarła, co pozwoliło Władysławowi wziąć ślub z Judytą córką cesarza Henryka III, która była wdową po Salomonie, królu Węgier.

Zmiana polityki była konieczna, chociaż wobec czynów poprzednika i następcy sprawia wrażenie, że Władysław był władcą biernym i bez ambicji. Szeroka działalność Bolesława Śmiałego musiała odbić się na możliwościach polski. Równocześnie inna stawała się sytuacja na arenie międzynarodowej. Zwierzchnictwa watykańskie przegrywały z Cesarstwem, a Henryk IV rósł w siłę. Dlatego nasuwa się wniosek, że Władysław mógł wiedzieć co się dzieje i na co może sobie pozwolić w swojej pozycji. Władza centralna osłabiona wydarzeniami z okresu rządów Bolesława Śmiałego skorzystała z pokoju przy granicach i w międzyczasie odbudowała swój autorytet. Władca wspomagany był przez wojewodę Sieciecha. Z biegiem czasu król miał coraz mniej sił i istnieje przekonanie, że Sieciech miał coraz większy wpływ na rządy. Inni możni byli oburzeni tym faktem i nie pochwalali decyzji podejmowanych przez wojewodę. Nie popierali również silnych rządów Sieciecha. W tym miejscu nasuwa się pytanie, czy może Władysław był na tyle sprytnym politykiem, aby realizować swoje założenia przez ręce wojewody, który był obarczony odpowiedzialnością za złe skutki działań?

Pomijając analizę możliwych przyczyn, pod koniec lat osiemdziesiątych sytuacja stała się napięta. Z Węgier przybył Mieszko, który w 1089 r. został otruty. Zbrodnia wstrząsnęła krajem, ale szybko została zapomniana przez ówczesne społeczeństwo. Dwa lata później na Pomorzu rozpoczęły się walki. Władysław nie zdołał podbić tego terenu, choć wygrał kilka bitewek. W 1092 r. Władysław wykorzystując śmierć Wratysława przestał płacić Czechom trybut płynący ze Śląska, czym zaostrzył stosunki z Czechami. Brzetysław II – nowy król Czech nie puścił tego płazem i spustoszył ziemię śląską. W odwecie odszukał także Zbigniewa – syna króla Polski i pozwolił mu zawitać na Śląsku. Z łatwością wywołał bunt w różnych częściach kraju, poczynając od ziemi śląskiej.

Mapa Polski za panowania Władysława Hermana - lata 1079-1102 

Konflikt Władysława Hermana z synami

Powstanie miało być skierowane przeciwko wojewodzie Sieciechowi, który działał często w imieniu władcy i miał jego bezwzględne zaufanie. W wyniku buntu w Polsce rozgorzała wojna domowa. Dwaj synowie – starszy Zbigniew oraz Bolesław, który był jeszcze bardzo młody zostali uwikłani w walkę przeciwko ojcu i wojewodzie. Początkowa faza rywalizacji przyniosła więzienie dla Zbigniewa. Jednak Władysław uwolnił potomka i uznał go za swojego pełnoprawnego syna. W 1097 r. ponownie doszło do walk, jednak tym razem nie interweniował nikt zza granicy. Szlachta w imieniu synów króla wymusiła na Hermanie wypędzenie Sieciecha. Zażądała także wyznaczenie dzielnic Zbigniewowi i Bolesławowi. Prawdopodobnie to był ewenement w tamtych czasach, aby elita polityczna wysnuła podobne wymagania. Dlatego jest do świadectwo wzmagającej się tendencji do poglądów decentralizacyjnych. W latach przed śmiercią Władysław Herman nie podejmował wielu działań. Zdążył podzielić Polskę pomiędzy swoich dwóch synów, zanim zmarł w 1102 roku.