Skip to main content

Przemyślidzi

Wacław II z dynastii Przemyślidów - obraz Jana Matejko

Przemyślidzi to pierwsza dynastia czeska, która rozpoczęła swoje panowanie na przełomie VIII i IX wieku i rządziła do 1306 roku. Protoplastą rodu Przemyślidów był Przemysł, która założyła Pragę i władała Czechami.

Po klęsce Węgier w 955 roku Przemyślidzi zajęli Słowację i Morawy, a potem rozciągnęli swoje wpływy na Śląsk i kraj Wiślan, dzięki czemu udało się im utworzyć najsilniejsze państwo słowiańskie. Pierwszym chrześcijańskim władcą z tej dynastii był Borzywoj I, zmarły w 981 roku.

Przemyślidzi na tronie Polski

Panujący w latach 1140-1173 Władysław II, dzięki wsparciu ze strony Niemiec, zjednoczył państwo kończąc w ten sposób feudalne rozdrobnienie. W czasach rządów Przemysła Ottokara I, w 1198 roku, państwo założone przez Przemyślidów awansowało do rangi królestwa. Wacław I, rządzący w pierwszej połowie XIII wieku, próbował opanować Austrię, ale działania te zakończyły się porażką, ponieważ Wacław musiał ustąpić pod żądaniami cesarza i Węgier. Ale następca Wacława, Przemysł Ottokar II, zdołał już podbić Austrię razem ze Styrią, Karyntią i Krajiną. Ale próby przejęcia tronu niemieckiego spotkały się z ostrym sprzeciwem ze strony niemieckich feudałów, z rodziną Habsburgów na czele. W 126 roku Przemysł Ottokar II musiał oddać wszystkie ziemie, jakie udało mu się podbić, z wyjątkiem Czech i Moraw. W efekcie Przemyślidzi swoje plany podbojów skierowali w stronę północy, gdzie znajdowała się Polska w stanie rozbicia dzielnicowego. W 1085 roku Przemyślida Wratysław II został koronowany na króla Czech i Polski, za zgodą cesarza Henryka IV.

Jednak realną władzę w Polsce zdobył dopiero następny władca z dynastii Przemyślidów, Wacław II. To właśnie on w 1291 roku zdołał opanować Kraków, a w 1300 roku zdobył Wielkopolskę i koronował się na króla Polski w katedrze gnieźnieńskiej. Ponieważ zmarł przedwcześnie, nie udało się mu doprowadzić do koronacji syna i dziedzica tronu Wacława III, chociaż przez kilka miesięcy uznawano na polskich ziemiach jego władzę. Po wygaśnięciu linii Arpadów Przemyślidzi chcieli zająć tron Węgier, ale sprzeciwił się temu Albrecht Habsburg. Koniec rządów Przemyślidów w Czechach nastąpił po zabójstwie Wacława III w 1306 roku w Ołomuńcu. Dziedzictwo Przemyślidów przejęła dynastia Luksemburgów. W czasie rozbicia dzielnicowego boczna linia Przemyślidów rządziła na Śląsku w księstwie raciborskim i opawskim, do 1521 roku.