Władysław III Laskonogi

Ojcem Władysława Laskonogiego był Mieszko Stary. W 1202 roku Władysław został wybrany księciem wielkopolskim i krakowskim, jednak władzę w Małopolsce sprawował bardzo krótko, bo już w 1206 roku Wawel zajął Leszek Biały.

Władysław skupił swoją uwagę na Pomorzu. W 1187 roku regentką była jego siostra Anastazja, po niej władzę przejęli siostrzeńcy Władysława. Laskonogi chciał przejąć kontrolę nad siostrzeńcami, ale przeciwko takim działaniom byli władcy Danii. Władysław, który wciąż planował przejęcie Pomorza, oddał Henrykowi Brodatemu Kalisz w zamian za ziemię lubuską.

Władysław Laskonogi - polityka wewnętrzna i przejęcie tronu

Władysław był mocno skonfliktowany z arcybiskupem Henrykiem Kietliczem. Arcybiskup sprzyjał nowym prądom w Kościele, pragnął też dla swojej instytucji immunitetów. Władysław nie godził się na takie rozwiązania, więc efektem szczególnie ostrego konfliktu z 1206 roku była klątwa rzucona przez Kietlicza na Władysława. To jednak nie przeraziło Władysława i książę kazał Kietliczowi opuścić Wielkopolskę, a w tej decyzji wspierali go biskup poznański Arnold i kanclerz Wincenty. Arcybiskup Kietlicz ukrył się na śląskim dworze Henryka Brodatego. Przeciw stryjowi zbuntował się także Władysław Odonic, możliwe że za namową arcybiskupa. Odonic chciał odzyskać należące dawniej do jego ojca księstwo poznańskie, ale bunt zakończył się klęską Odonica i książę musiał uciekać z Wielkopolski. Podobnie jak wygnany arcybiskup, Odoniec znalazł schronienie u Henryka Brodatego, przekazując mu Kalisz do czasu odzyskania ojcowizny. W 1208 roku uciążliwy dla obu stron konflikt został załagodzony dzięki mediacjom prowadzonym przez Henryka i jego żonę Jadwigę. Wprawdzie nie doszło do pełnej zgody, ale arcybiskup zdjął z Władysława klątwę, a ten wypłacił mu rekompensatę za doznane szkody. W 1209 roku ziemię lubuską zaatakowała Brandenburgia.

Mapa Polski - Rozbicie Dzielnicowe 1138 

Władysławowi nie udało się odeprzeć ataku, ale dokonał tego Brodaty. Książę śląski zatrzymał dla siebie Lubusz, ale w 1217 roku przekazał te ziemie Laskonogiemu. Synod w Borzykowej ustalił, że książęta będą udzielać Kościołowi ulg i przekażą władzy kościelnej część sądownictwa. Taki obrót sprawy nie spodobał się Henrykowi Brodatemu, dlatego sprzymierzył się on wtedy z Władysławem Laskonogim. Do 1216 roku górą był obóz związany z arcybiskupem Kietliczem, który zmusił Władysława do oddania Odonicowi dzielnicy poznańskiej. Gdy jednak zmarł papież Innocenty III, Kietlicz stracił swoją wysoką pozycję, a na politycznej arenie doszło do nowych sojuszów. W 1217 roku Władysław Laskonogi zawarł porozumienie z Henrykiem Brodatym i Leszkiem Białym. Celem sojuszu miała być aktywniejsza polityka pruska, wspierana mocno przez Konrada Mazowieckiego, jednak te sprawy nie interesowały Władysława. Kilka lat później Władysław znowu musiał walczyć ze swoim bratankiem rządzącym na Wielkopolsce. Odonic przy wsparciu Świętopełka gdańskiego zajął Ujście i Nakło, a w 1225 roku landgraf Turyngii zdobył Lubusz. Władysław poprosił o pomoc swoich sojuszników i w 1227 roku Leszek Biały zaprosił polskich władców na spotkanie w Gąsawie.

Sejm w Gąsowie - obraz Jana Matejko 

Podczas tego spotkania doszło do wielkiej tragedii. Świętopełk Gdański, najprawdopodobniej w porozumieniu z Odonicem, zaatakował książęta. W zamachu zginął Leszek Biały, a Henryk Brodaty został ciężko ranny. Po śmierci Leszka trzeba było wybrać nowego władcę Krakowa. Na mocy układu z księciem krakowskim prawa do tronu miał Władysław, ale swoje roszczenia wysunął też Konrad, brak Leszka. Wyborem możnych krakowskich na tronie Krakowa miał zasiąść Władysław. Przed wyprawą do Krakowa Władysław pokonał i uwięził Odonica, po czym przyjął od krakowian tron małopolski. W podziękowaniu za wsparcie Laskonogi musiał jednak dać gwarancję, że biskup krakowski i wszyscy Małopolanie zachowają pełnię swoich dotychczasowych praw. Władysławowi nie dane było jednak w spokoju rządzić Krakowem. Odoniec zdołał uciec z więzienia, potem zebrał swoich zwolenników i pokonał stryja. Władysław Laskonogi uciekł na Śląsk i przekazał swoją władzę w Krakowie Henrykowi Brodatemu. Laskonogi nigdy już nie wrócił na Wielkopolskę. Umarł w 1231 roku podczas swojego pobytu na Śląsku.